Oude Tonge - Handelingen der Hervormde Kercke binnen de Oude Tonghe

Handelingen der Hervormde Kercke binnen de Oude Tonghe 1603-1610

Correcties kunt u sturen naar: cm.koene@ziggo.nl

1.
Den kerckenraet der Gemeente Christi in Doude Tonghe den 6. Decemb. ao. 1603 vergaedert sijnde, naer aenroepinghe des naems Godts, heeft ondersoeckinghe ghedaen der litmaeten, ende is niets bijsonders ghevonden, waer van ijmant te vermanen soude sijn.
2.
Is goet ghevonden datmen orden soude stellen int bedelen der armen, ende is gheordoneert voor dese winter, dat Job Cornelis waer sal nemen de armen op de dijck ende Kaije, moghelijc inde Nieustraet ende Hoochstrate, Anthonis Crijnsen de armen om den Ringh, ende dat Gabriel Gabrielsz de aelmoessen inde kercke sal in saemelen.
3.
Is ingebrocht van Anthonis Crijnsen, hoe dat Jan int gasthuijs op hem versocht heeft, dat hij den kerckenraet soude willen aendienen, dat hij wel soude begheren seeckere sijne goederen den armen der kercke te maecken, soo hij met den kerckenraet inde conditien die hij soude voorstellen vande accorderen, is gheantwoort datmen hem sal vermaenen sich wel te beraeden.
4.
Is aenghedient hoe dat Dingheman Aliaense, een out man sijnde, wel wat onderstant soude van doen hebben, dat hij ooc presenteert sijne goederen de armen der kercke te maecken, is gheantwoort dat Job Cornelis altemet daer naer sal sien.
5.??
De kerckenraet ghelet hebbende op het maecken der goederen sommigher luijden aen de armen der kercke, heeft raetsaem gevonden datmen de selve niet achtelijck sal aenvaerden, maer vermaenen datse die gebruijcken tot haeren behoeve, ende bij aldien se aengenomen worden, salmen toesien dat de vrijheijt der kercke int distribueren der aelmoessen niet vermindert en wordt, onvermits men bev dat sommighe, eenighe goederen de kercke ghemaect hebbende, niet dat alse grooten recht sich in beelen tot het onderhout welckmen haer soude moghen doen.
6
Om ghevraecht sijnde offer niemant meer iet bij Hendrick Hadde ??aen te dienen, is de vergaderinghe naer aenroepinghe des naems godts ghescheijden.

Anno 1604??
Januarius
1.
Den kerckenraet is den 4 Januarij vergadert, ende naer aenroepinghe des naems godts is ondersoeck der litmaeten gedaen.
2.
Is bestemt het Avontmael te houden den eersten sondagh van de toecomende maent Februario.
3.
Om het ondersoec der litmaeten te doen sal hem Job Cornelis, diaken, neffens den predicant voeghen.
4.
Is bij den kerckenraet goet gevonden datmen Rombout de Buijser vermaenen sal des sondachs voor het houden des Avontmaele voor den kerckenraet te verschijnen.
5.
Is de vergaderinghe naer het ghebet gescheijden.
1.
Den kerckenraet, den 25 Jan. vergadert sijnde, is voorghehouden hoe dat Joannes Vossius, predicant in Spijckenisse, versoect aan den kerckenraet alhier eenich onderstant voor de naerghelaten weesen Pieter de Weners, is gheantwoort, onvermits de nichte voor dese tijt niet en versorge, datmen haer wanneer de noot soude vereijschen, soo wel behulpelijc sal sijn, als onse cleijne middelen sullen mogten lijden.
2.
Cornelis Jansen, Mate Wittens man, versocht hebbende om tot den Avontmale toeghelaten te worden, is naer voorgaende examinatie toeghelaten.
Also Jan de Snijder, Philippijne man, versocht heeft om tot den Avontmale toeghelaten te worden, heeft de kerckenraet goet gevonden, datmen hem voor dese wijse noch soude wt stellen om oirsaecken haer daer toe beweghende.
Den lesten Januarij is den kerckenraet versaemelt geweest, ende heeft ondersoeckinghe gedaen der litmaten.
2.
Is Rombout de Buijser inden kerckenraet verschenen, al waer hij naer het voorhouden hoe dat hij tot verscheijden reijsen vande tafel des Heeren is gebleven, ende ontstichtelijc gheleeft heeft, bekentenisse heeft gedaen sijner sonden, ende de gemeente gebeden heeft dat men neerstelijc voor hem soude bidden, ende betuijghde voortaen stichtelijck te willen leven, ende also hij in rechte was met Gastelaer over sekere beschuldinghe over hem ghedaen, soo verclaerde hij vriendelijc met hem te willen vereenighen, in dier voeghen dat de saecke soude gestelt worden aen vier onpartijdighe segsmannen, waer van der een ijder twee soude verkiesen, ende vercoos Rombout voor sich Job Cornelis ende Betsman Cornelis.
3.
Also Maerten van Goree over selveren tijt hadde versocht tot den Avontmaele toeghelaten te worden ende wt gestelt was geantwoort, soo is hij voor den kerckenraet ontboden ende vermaent dat hij soude willen Christelick sich draghen, opdat alle gegeven erghernisse mochten wech ghenomen worden ende hij daer naer stichtelijc onder de litmaeten als den levende litmaet verkeeren.
Martius
1.
Den 14 Martij is den kerckenraet versamelt gheweest, ende naer aenroepinghe des naems Godt is ondersoec ghedaen der litmaten.
2.
Is ingebrocht dat Heijndrick Jansen Decker attestatie versoect ende is goet gevonden, alhoewel hij nu twee iaren ende meer van hier is gheweest, hem te laeten volghen.
3.
Is aenghedient hoe dat Stijne, de weduwe van Armen, Teunis dogter, haer nicht aende kercke een pont groot om het vercoopen van haer huijs te verhinderen, is gheantwoort dat men haer sal raden om merckelijcke redenen het huijs te laeten vercoopen ende dat se haer op den ander sal van huijshuere versorghen, tot welcker betalinghe ten eijnde der huere haer toegheleijt sal woorden een pont Vlaems.
4.
Is inghebrocht hoe dat de Heijlighe geest de goederen soodanigher armen gheheel aen laet naer haer door welcke in haer leven veel onderhouts van de kercke gheeijst hebben, waer bij de armen der kercken schijnen vercort te worden, waer op ghelet sijnde, is goet gevonden om daer in voorsien te worden, datmen de wet daer van souden aenstercken, voornamelijc over de goederen van Lorvijne, ende sijn daer toe verordent neffens den predicant Job Cornelis ende Gabriel Gabriels, diaken
5.
Is naer gevraecht wat men voortaen met Maij Pieters doen sal, den kerckenraet aensiende den grooten last der armen, ende daer Maij Pieters bijna alles, den meestendeel der ontfancx, soude behoeven, heeft gere selven van Maij Pieters te willen ontslaen, doch also datmen haer ghelijc andere armen sal mede deelen.
Aprilis
1.
Den 4 April is den kerckenraet vergadert gheweest, ende is gheordoneert datmen het Avontmael bedienen soude den Eersten paesdach.
2.
Is ondersoec gedaen der litmaeten, ende vermelt van Aert Schoemaecker omme hem te vermaenen dat hij het gheselschap wat meer soude mijden.
1.
Den 11 April is den kerckenraet weder versamelt geweest, ende heeft weder ondersoec gedaen der litmaeten, ende gevraecht naer de versoeninghe Rombout de Buser met Gastelaer, is gheantwoort datter niet wel vrede is tusschen beijde te maecken.
2.
Jan Cornelis Metselaer heeft versocht om tot den Avontmaele toeghelaten te worden, is gheantwoort dat ons dat wercken sijner bekeringhe seer aengenaem was, doch dat het noch raetsaem was hem te admitteren, dat hij ooc, alsoo hij openbaere ergernisse gegeven hadde, ende de wederdoopers ettelijcke jaren verkeert, soude moeten eenighe schultbekenninghe doen, is ooc vermaent geweest de herberghen voortaen wat meer te schuwen.
3.??
Jan de Snijder heeft weder versocht toeghelaeten te worden, sijn hem redenen gheseijt waeromme sulx noch niet stichtelijcken soude sijn.
Maius
Den 2. is den kerckenraet versamelt gheweest, ende de rekeninghe gedaen sijnde gescheijden.
Junius
1.
Den 6. is ondersoec der litmaten gedaen, ende de ghemeente is noch in goeden staet bevonden.??
Hebben David Janse last gegeven te ghelegender tijt naer den Haghe te reijsen om aldaer het advijs vanden Rentmeester over te ??gheven aende gecommittteerde raden.
Julius
1.
Den 5. is den gheheele kerckenraet vergadert gheweest, ende naer ondersoec der litmaeten is verstaen dat Mate Watte seer twisten heeft, etc, waeromme sij sal aengesproken worden, ende naer gelegenthen der saecke den tware neder gheleijt.??
2.
Is het avontmael gestelt op den sondach der so comende maent.
Augustus
Sijn den drijentwintgsten in onse kerckelijcke vergaderinghe verschenen D. Adrianus Borraeus ende Gijsbrecht Mattheeusz, gecommitteerde van de stat Schoonhoven om beroep te doen op David Timmermans tot haeren tweeden kerckendienaar, ende te aerbeijden tot sijner ontslaginghe bij den kerckenraet onder Oude Tonghe, heeft den kerckenraet voor antwoort gegeven datse voor dese tijt niet en conden inde saecke doen, maer datse binnen 14 daghen haer antwoorde souden overrsenden.
Is den 1. sondagh daer nae de kerckenraet versamelt gheweest met alle de litmaten, mans personen sijnde, om op het versoeck bij de gecommitteerde van Schoonhoven gedaen, te letten, ende is eijndelijck bij haer besloten, datse niet en wilden inde saecke handelen tot haers predicants ontslaginghe, voor datse met de classis vanden Briel gesproken hadde, doch waeren wel te varen, datmen ondertusschen naer een beijnamen persoon souden vernemen, ende is die van Schoonhoven door last des kerckenraets dese resolutie overgeschreven.
September
Den 12. is den kerckenraet vergadert gheweest, ende is inde vergaderinghe verschenen Sibrandus Sixtus met brieven van recommandanten ten eijnde dat hij door het vertrec des voorgaende dienaer inde plaetse des selven souden moghen succcederen, doch alsoo wt last des kerckenraets Cornelis Damman, predicant int Outdorps aengesproocken was, soo ist dat de kerckenraet niet heeft raetsaem ghevonden eenighe bijsondere handelinghe met Sijbrandus te hebben, voor datse eerst souden gesproocken hebben met de Dienaeren vanden Briele, ende de naest geseten, om als dan te doen int ontslaen van haeren dienaer ende int aennemen van een ander naer behooren, ende sijn tot dien eijnde naer den Briel gecommitteert Betsman Cornelis, ouderlinc, ende Gabriel Gabriels, diaken.
Den 1en is de kerckenraet wederom versamelt geweest, ende heeft Betsman Cornelis, ouderlinc, ende Gabriel Gabriels, diaken, rappoort gedaen van haere commissie, welcke inbrochten dat de dienaeren vanden Briele ende de naest gheseten geen beijnaeme middel en saghen tot behoudinghe haers dienaers teijgenwoordich, maer vonden sijn vertrec in reden ende billichs ghefondeert, ende aengaende het beroep het sij van Sijbrandus Sixtus ofte Cornelis Damman seijden het selve te staen inde vrijichs vande ghemeente binnen d??? Oude Tonghe, doch alsoo de gecommitteerde voornoemt Cornelis Damman int Outdorp aengesproken hadden ende wel verstonden dat hij niet sonder merckelijcke moijte soude te becomen sijn, ende daerenboven noch wel lust soude hebben in Vlaenderen te woonen, soo ist datse de genaemde D. Sijbrandi met goeden contemente ghehoort hebbende, hem die beroepinghe hebben toeghesegt, eensdeels om alle moeijte te schouwen, andersinds omdat hij haer met meerder vastichs sijnen ??dienst toeseijde.
October
Den 24 October is de kerckenraet versamelt, ende is Willem Geertsen, bruidegom, verschenen voor ons met ??een ander dochter, welc seijde met hem belooft te sijn, ter wedersijde ghehoort sijnde heeft Willem gepresenteert met eede te willen verclaren dat hij niet met haer wtstaende hadde, doch dat hij een dach drij vier sijn braet begheerde, ende is de dochter daer met te vreden gheweest.
Maerten Baltensen, alsoo hij sich int vechten verloopen hadde, is goet gevonden vanden Avontmale te houden.
November
Is den kerckenraet vergadert gheweest den 7 November, ende heeft Job Cornelis, diaken, rekeninghe ghedaen vander armen incomen ende wtgheven ude kercke, ende is den selve ghesloten hem ter presentie van Betsman Cornelis, Marcus de Vos, Gabriel Gabriel, Anthonis Crijnsen, Loy Olemers.
Den 25 Novemb. is den kerckenraet versamelt geweest end is verschenen Willem Gerritsz, voorhouende hoe dat hij hem bedenkende bevonden hadde dat hij beloftten gemaeckt hadde met Jannetijen Marijnis, begeerde oock de selve ten houwelijck, end daertegens bevrijt te sijn van Neelken Gijsbrechtsz, met welke hij te vooren een gebot gehadt hadde, ende is daerop verschenen Neelken Gijsbrechts, bekennende voor den kerckenraet datse tselve wel toe stonde, ende is daerop vanden kerckenraet geresolueert, datmen den voorsz. bruidigom met Jannetgen Maerijnsz soude trouwen.
December
Den 5 Decemb. is den kerckenraet vergaedert end is rekeninge gedaen, ende gevraecht sijnde naede lidmaeten der gemeijnte, sijn se noch in goeden staete bevonden.??
Doch van Stieven die hem in emant is te slaen verlopen hadde, is besloten dat men hem soude vermaenen.
Den 12 Decemb. is vergaedert den kerckenraet, end is overgeleijt de foele bij Franck Jaspersz ingewonnen van verkochte goederen van wijlen Maeij Pieters, bij haer tot testamente den Armen gemaeckt, waar het suijver is bedragende ter summa van 23 Pond 8 Schell. 5 groot Vlaems, die ten selve daege getelt sijn aen Job Cornelijs, diaken.
Noch gehandelt den 9 December daer vooren, so dat de kerckenraet geaccordeert is met Maaike Bastiaans, wonende te Spikenisse, nichte wesende vande weeskinder van Pieter Jansz Wever ende sijn huijsvrouwe, als datse de twee kinder, bij de voors. Pieter Jans achter gelaete, sal onderhouden in eten, drinken, kleding, end de knecht Jan Pieters te houden op het Ambacht van slootemaker tot paesch komend 1606, alleijs op de conditien bij de wet gemaeckt, daer dit vande kerckenraet hebben belooft, te geven dese Jaermarkt toe koemende 1605 de summa 3 Punt Vlaems volgend de obligatie bij haer.
Annus 1605
Januarius
Den 9 Januarij is den kerckenraet tsaem gecoemen, end naer gedaene rekeninge is voorgestelt die saeke van de klocke end vande geestelijke goederen, end is beslooten inde saeke te vorderen nae gelegenheit.
Den 22 Januarij is den kerkenraet vergaedert, end is besloten dat men insonderlijc soude vermaenen, end van gedaene oft gesiene ergernisse waerschouwen Marinus Jansen ende Merten Baltensz, welke vermaent end gewaerschouwt sijnde, hebben om stichtinge haer voor een mael van den taeffel des Heeren onthouden.
Anno 1608
November
Den 2. is den kerckenraet tsamen gecomen ende naer Aanroepinghe des naems godes besloten datmen wederom sal Aenvangen de achtermiddachs Predicatien.
December
1.
Den 7. is den kerckenraet tsamen versamelt, ende naer Aenroepinghe des naems godts is ondersoeck der litmaten gedaen.
2.
Is bestemt het Avontmael te houden den eersten Sondach naer kersdach, wesende den 28. December.
3.??
Om het ondersoeck der litmaten te doen sal hem Marcus Jansen Vos, ouderlinck, neffens den predicant voegen.
4.
Is de vergaderinge naer het gebet gescheijden.
Anno 1609
Martius
I.
Den 29. is den kerckenraet tsamen gecomen, ende naer Aenroepinghe des naems godes is ondersoeck der litmaten gedaen.??
II.
Is bestemt het Avontmael te houden den Eersten paeschdach, wesende 19e April.
III.
Om het ondersoeck der litmaten te doen sal hem Jan Claesen Timmerman, ouderling, neffens den predicant voegen.
IIII.
Is de vergaderinge naer het gebet gescheijden.
Junius
1.
Den 14. is den kerckenraet vergadert geweest met alle litmaten, mans persoonen sijnde, om te comen tot verkiesinge van een nieuwen ouderling met een diaken, tot ouderling vercoren Job Huijgensen ende tot diaken Jacob Crispensen.
2.
Is een seeckere ordere met den broederen gemaeckt, namelijck dat de gene die af gaet, het sij int ouderlingschap ofte diakenschap, twee Jaren sal vrij wesen ende naer de twee Jaren wederom vercoren worden de kercke dienen.
I.
Als voren, den 28. is den O. ende N. kerckenraet tsamen gecomen om de Rekeninge te doen.
II.
Is het verschil te neder geleijt datter was tusschen Job Huijgensz ende den ouden kerckenraet naer de begeerte van Job Huijgensz, op dat hij sijnen dienst met meerder stichtinge soude betreden.
III.
Iser gedisponeert over de sake van Jacob Aertsen, de schoon soon vande muelenaer, datmen hem soude doopen op Conditie dat hij beloofde sijn leven te beteren ende te begeven tot der gemeente Christi.
IIII.
Is de vergaderinge naer het gebet gescheijden.
Julius
I.
Den 19 is den kerckenraet tsamen vergadert, ende naer aenroepinge des naems godes is ondersoeck der litmaten gedaen.
II.
Is bestemt het avontmael te houden den 2 Auggusto.
III.
Om het ondersoeck der litmaten te doen sal hem Jan Claesen Timmerman, ouderling, neffens den predicant voegen.
IV.
Is de vergaderinge naer het gebet gescheijden.
October
1.
Den 11. is den kerckenraet tsamen gecomen, ende naer aenroepinghe des naems godes ondersoeck der litmaten gedaen.??
2.
Is bestemt het avontmael te houden den 8. November.
3.??
Om het ondersoeck der litmaten te doen sal hem Jan Claesen Timmerman als ouderling neffens den predicant voegen.
4.
Is de vergaderinge naer het gebet gescheijden.
Anno 1609
October
Den 18. is den kerckenraet tsamen gecomen met alle litmaten, mans persoonen sijnde, om te comen tot verkiesinge van een nieuwe diaken, ende hebben eendrachtig vercoren Lendert Goosensz.
Anno 1610
Den 24 Januarij anno 1610 is het H. Avontmael des Heeren gehouden.
Martius
1.
Den 21. is den kerckenraet vergadert geweest, ende nae aenroepinge des naems godes ondersoeck der litmaten gedaen.
2.
Is besloten het nachtmael des Heeren te houden den eersten paeschdach, sijnde den 11. April.
3.??
Om het ondersoeck der litmaten te doen sal Job Huijgensen als ouderling neffens den predicant voegen.
4.??
Is de vergaderinge naer het gebedt gescheijden.
Den 13. Junij Ao. 1610 is den kerckenraet tsamen gecomen mitsgaders alle litmaten, mans persoonen sijnde, om verkiesinge te doen van een nieuw ouderling met een diaken, hebbende oock de forme vande voorgaende verkiesinge verandert om merckelijcke oorsake, ende sijn nu eendrachtig gesint, soo dienaer kerckenraet als oock de gemeijnte, te volgen de forme ende gemeijne maniere vande Christelijcke gereformeerde kercken, te weten dat den kerckenraet de gemeente sal voorstellen dobbel getal, ende dat de gemeente wt dat dobbel getal sal verkiesen die haer belieft in kennisse der waerheijt, soo hebben wij Regierders der kercke vande Oude Tonge dit selve met onse eijgen handt onderteijckent.
Anthonis Adriaensen, dienaer des woorts inde Oude Tonge
Jan Clssen, Job Dancke Hueenssens, ouderlingen??
Aert Cornelisz, diaken
Lendert Ghoosens, diaken

Die Vander Werven waervan datter voortijden sommighe binnen Haerlem ghewoont hebben ende noch woonen, hebben een seker Rente ghemaect bedraeghende VI gulden ende ettelijcke stuijvers, ick meijne ??achtsaeme de welcke moet ontfanghen worden voor de kercke vanden Haech, ghenaemt Ruijchrocx Capelle, dese rente staet op seker lant ghelegen onder Doude Tonghe, waer van Eijghenaer is Franck Jaspers, die dat selve lant ghedeelt heeft van Anthonis Crijnsen Huijsvrou weghe, ende alsoo de selve Rente nu ontfangen wort bij Jan van der Wiele etc, sal de kercken haer vanden Haech daer van ghewaerschuwt dienen.
Anno 1610
October
Den 31. is het avontmael des Heeren gehouden.
Den 9 Januarij Anno 1611 is ondersoeck der litmaten gedaen, ende de gemeente is noch in goeden staet bevonden.
Den 16. is het Avontmael des Heeren gehouden.
April
Den 3. is het Avontmael des Heeren gehouden, neffens den eersten paeschdach.
Den 13 sijn ???
Ao. 1610 Junij
Den 13. is den kerckenraet tsamen gecomen met alle litmaten, mans persoonen sijnde, om te comen tot verkiesinge van eenen nieuwen ouderling met een nieuw diaken, tot ouderling is vercoren Leendert Borchsz, tot diaken Sijmon Heijndricksz.
Inden Jaere 1637 den 18 October is voor den kerckenraet vande Oude Tonge verschenen Gerrit Gerritsz, j.m., geboren van Middelharnis, hebbende belijdenisse vande Christelijcke gereformeerde religie ??gedaen, beloovende de selve met eenen godsaligen handel ende wandel te becheven, maer also hij door misverstant niet en is gedoopt, soo versoeckt hij gedoopt te mogen worden, het welcke hier naer op den 25 October inde Nieuwe Tonge volgens de forme daer van sijnde is geschiet, hij belooft oock op het spoedichste het broot des Heeren beneffens andere lidtmaten te nutten, ende hem alle Christelijcke vermaningen ende bestraffingen te onderworpen, blijckende bij sijne onderteijkeninge, gedaen den 20 November 1637.
Ick Gerrit Geeridts Cleermaker??