Startpagina??? > ???Eigen schrijfsels??? > ???

Een welgestelde ???arbeider??? in de Galathee

Bezig zijnde met een transcriptie van een boek van de gaarder in Ooltgensplaat kwam ik tegen: De 1e april 1724 biljet op 12 stuivers zegel uitgegeven aan Jan Rommerse om te trouwen met de weduwe van Cornelis Pieterse van Sint Annaland, wonende onder de Oude Tonge, en voor ???s lands recht van de bruidegom ontvangen f 15,- . Elders vond ik het patroniem van?? Jan: Jansz, en ook waar hij geboren is: in Oud en Nieuw Gastel. Hij trouwde eerder op 4 oktober 1699 te Ooltgensplaat met Teuntje Huijberts van den Dijck.
De in de transcriptie vermelde weduwe van Cornelis Pieterse van Sint Annaland was Elisabeth Cornelis Bot. Opmerkelijk in de transcriptie is het hoge bedrag dat betaald moest worden voor het lands recht van de bruidegom: f 15,-. De meeste mensen die in die tijd in Ooltgensplaat trouwden waren heel arm en trouwden pro deo. Wie wat meer eigendom en geld bezat, moest f 3,- of meer betalen. Dat bedrag kon oplopen tot?? 6, 12, 15, 30 en zelfs 60 gulden.?? Wie f 15, - moest betalen was niet schatrijk, maar behoorde wel tot het heel kleine groepje welgestelden in de gemeente.
Wie was deze Jan? Ik ga er voorlopig van uit dat het Johannes Rommelse was, gedoopt op 12 februari 1674 te Oud en Nieuw Gastel, zoon van Johannes Jansz Rommensen en Anna Carels. Hij had geen kinderen, de vrouwen met wie hij trouwde wel, kinderen uit eerdere huwelijken. Die kinderen moeten waarschijnlijk het?? geld en de bezittingen van Jan ge??rfd hebben. Om dat na te gaan heb ik het boek van de gaarder er verder op nageslagen.
Teuntje Huijberts van den Dijck had voor ze met Jan trouwde, al drie huwelijken achter de rug, waaruit ze voor zover we weten zeven kinderen had, van wie alleen Huijbert Jansz van Nispen uit haar derde huwelijk volwassen is geworden. Hij trouwde met Maria Adriaans Santboer. Dat huwelijk vond plaats in Ooltgensplaat op 7 februari 1723. Bij de gaarder troffen we de volgende aantekening aan: 22 januari 1723 biljet uitgegeven aan Huijbert Janse van Ispen en Maria Zantboer om met de ander te trouwen, voor ???s lands recht van beiden ontvangen f 6,-.??
Uit hun huwelijk werd geboren Johannes Huberts van Nispen, gedoopt op 7 november 1724 te Oude Tonge. Hij trouwde op 28 juli 1744 te Oude Tonge met Helena Arens Kleijdijck. Bij de gaarder van Ooltgensplaat vonden we weer een afrekening: Op 10 juli 1744 biljet uitgegeven aan Lena Arijs Kleijdijk, wonende op Den Bommel, om met Johannes van Nispen, wonende onder de Oude Tonge, te trouwen, en voor het recht van de bruid ontvangen f 6,-. Hier betaalde de bruid. Den Bommel viel onder dezelfde jurisdictie als Ooltgensplaat, namelijk de heerlijkheid Adolfsland. Johannes zal waarschijnlijk in Oude Tonge afgerekend hebben.
Na het overlijden van Huijbert hertrouwde Maria Santboer op 13 september 1728 in Ooltgensplaat met Cornelis Cornelis van Sint Annaland en ook voor dit huwelijk moest weer flink worden betaald: Op 22 augustus 1728 biljet op 12 stuivers zegel uitgegeven aan Marija Santboer om te trouwen met Cornelis van Sint Annaland, wonende onder de Oude Tonge, onder de classis van f 15,-.
De mensen die eind 17e eeuw vanuit West-Brabant naar de polders van Adolfsland kwamen, deden dit niet van weelde. Het waren arme arbeiders die hard moesten werken bij boeren op het land om het hoofd boven water te houden. Toch behoorde Jan bepaald niet tot de armste arbeiders. Dat bewijst de aantekening van de gaarder bij zijn huwelijk met Teuntje: Op 12 september 1699 acte gegeven op twee 3 stuivers zegels aan Jan Jans Rommers en Teuntje Huijberts van den Dijk om met de ander te mogen trouwen, voor het recht ontvangen f 6,-. Waarschijnlijk is Jan Rommelse terecht gekomen als bouwknecht op de boerderij in de Galathese polder van de weduwe Teuntje Huijberts van den Dijck. Zij was een stuk ouder dan Jan. Zij trouwde al op 14 september 1681 met haar eerste man. Na haar overlijden zal Jan met de boerderij zijn doorgegaan samen met de zoon van Teuntje, Huijbert, geboren in 1695.