Achthuizen,terug in de tijd, toen het nog 8huijse was???..

??

In deperiode 1733-1754 werden in het doopboek van de Rooms-Katholieke kerk in OudeTonge 17 kinderen ingeschreven, 11 meisjes en 6 jongens, geboren in 8huijse. Inhet overzicht hieronder zijn deze gemerkt met ??een *.

Van een aantal kinderen van dezelfde ouders is in het doopboek vermelddat ze geboren zijn in de Plaet. We mogen aannemen dat ook zij in 8huijsegeboren zijn, in het rechtsgebied van Ooltgensplaat. We hebben ze ook in hetoverzicht geplaatst.

*17 october1733 Adriana, dochter van Gillerius Cornelisz Waapens en Elisabeth Willemsdrvan den Broek

*27 november 1734 Wilhelmus, zoon van Gillerius Cornelisz Waapens enElisabeth Willemsdr van den Broek

*24 maart1736 Maria, dochter van Petrus Heuvels en Maria van Gilst

*27 mei1736 Elisabeth, dochter van Gillerius Cornelisz Waapens en Elisabeth Willemsdrvan den Broek

*12november 1736 Anna, dochter van Adrianus Bremdonk en Elisabeth van Ouwenhoove

*14 november1737?? Joanna, dochter van Petrus Heuvelsen Maria van Gilst

*28 januari1738 Henricus, zoon van Wilhelmus Vroghrijck en Elisabeth Heuvels

*8 februari1738 Wilhelmus, zoon van Gillerius Cornelisz Waapens en Elisabeth Willemsdr vanden Broek

30 october1738 Petronella, dochter van Adrianus Bremdonk en Elisabeth van Ouwenhoove

15 juni1739 Henrina, dochter van Petrus Heuvels en Maria van Gilst

14 december 1740 Henricus, zoon van Petrus Heuvels en Maria van Gilst

23 April 1741 Jacobus, zoon van Wilhelmus Vroghrijck en Elisabeth Heuvels

*29 juni 1742 Cornelius, zoon van Franciscus Tol en Joanna van Gilst

2 augustus 1742 Theodorus, zoon van Gerardus Winkels en WilleminaJongesoon

*25februari 1743 Anna, dochter van Hermanus Tol en Cornelia Broekke

*26 september 1743 Maria, dochter van Gerardus Winkels en WilleminaJongesoon

20 november 1744 Maria, dochter van Franciscus Tol en Joanna van Gilst

7 maart 1745 Henricus, zoon van Gerardus Heuvels en Joanna van Stiphout

*8 juni 1745 Joanna, dochter van Gerardus Winkels en Willemina Jongesoon

13 november 1746 Elisabeth, dochter van Franciscus Tol en Joanna vanGilst

*7 april 1747 Petronella, dochter van Gerardus Heuvels en Joanna vanStiphout

*10 juni 1747 Maria, dochter van Joannis Wijne en Elisabeth Heuvels

15 november 1748 Cornelius, zoon van Franciscus Tol en Joanna van Gilst

31 december 1748 Theodorus, zoon van Joannis Wijne en Elisabeth Heuvels

*21 maart 1750 Antonius, zoon van Andreas van Nenette en AdrianaBierstraete

16 juni 1750 Maria, dochter van Gerardus Heuvels en Joanna van Stiphout

7 maart 1752 Anna Maria, dochter van Franciscus Tol en Joanna van Gilst

*14 februari 1754 Henricus, zoon van Gerardus Heuvels en Joanna vanStiphout

*23 februari 1754 Cornelia, dochter van Franciscus Tol en Joanna vanGilst

16 december 1754 Joanna, dochter van Andreas van Nenette en AdrianaBierstraete

20 Juli 1756 Petronella, dochter van Gerardus Heuvels en Joanna vanStiphout

De oudersvan deze kinderen woonden in 8huijse, een blokje van 8 woningen, neergezet omseizoenarbeiders te huisvesten. De huisjes stonden ongeveer op de kruisingGalathesedijk-Bommelsedijk, sinds mensenheugenis bekend staand als de Hoek vanAchthuizen. Of die ouders de eerste bewoners waren van 8huijse, weten we niet,want we kennen het bouwjaar van de woningen niet.

Het beginvan Achthuizen ligt verder terug in de tijd, ruim voor de bouw van 8huijse,maar het had nog niet die naam. Die heeft het te danken aan het in het gebiedcentraal gelegen blokje op de Hoek.

In denaaste omgeving van 8huijse, verspreid langs de dijken, de Oudelandse, deGalathese en de Bommelse, waren her en der eenvoudige huisjes gebouwd, meestalin blokjes van 2, 3 of 4. Aan die blokjes werden namen gegeven. Zo kennen we deBrak, de Stoof, Schaap, den Ezel, de Geit, de Geer. Deze blokjes vielen onderhet rechtsgebied van Ooltgensplaat. De bewoners, voor het grootste deelkatholieke arbeiders uit Brabant, maar ook uit andere streken, vormden nietbepaald een hechte gemeenschap. Ook de moraal stond op een laag peil.Geestelijk leiderschap was dringend nodig. Pogingen om tot verbetering te komenwerden pas ondernomen na de komst van een aantal katholieke boeren in heteerste kwart van de 19^e eeuw, de gebroeders Petrus en Jacobus Jacobsuit Halsteren, Petrus Kamoen uit Westdorpe en Petrus van Bavel uit Steenbergen.Zij kwamen uit gemeenschappen waarin de parochiekerk, en de daarbij horende geestelijkeleiding van een pastor, een grote rol speelde in het geestelijke, sociale enculturele leven van de mensen. Zij zagen hoezeer de bevolking van hun nieuwewoongebied toe was aan een gemeenschap zoals zij die gekend hadden. De afstandnaar de kerk in Oude Tonge, die lopend moest worden overbrugd, was te groot, dewegen waren slecht, vooral in de herfst en winter. Het kerkbezoek was dan ookzeer matig. Alleen voor belangrijke gebeurtenissen, huwelijken en dopen, trokmen naar Oude Tonge. Na een lang en moeizaam proces kregen bovengenoemde boerenuiteindelijk hun zin. Eind 1845 kreeg Achthuizen zijn eigen kerk, en kon menbeginnen met de ontwikkeling van wat een hechte gemeenschap zou worden.

De bewonersvan de 8 huisjes waren:

1.????GilleriusCornelisz Waapens en Elisabeth Willemsdr van den Broek ??? na 2 generatiesuitgestorven

2.????Petrus HendrikszHeuvels en Maria Jansdr van Gilst ??? 10 generaties nakomelingen tot op heden:271 directe afstammelingen, 129 eega???s

3.????Adrianus HendrikszBremdonk en Elisabeth Pietersdr van Ouwenhoove ??? 10 generaties nakomelingen totop heden: 586 directe afstammelingen, 273 eega???s

4.????Elisabeth HendriksdrHeuvels, met haar eerste man Wilhelmus Jacobsz Vroghrijck, met haar tweede manJoannis Wijne ??? na ????n generatie uitgestorven

5.????FranciscusTol en Joanna Jansdr van Gilst ??? 10 generaties nakomelingen tot op heden: 1164directe afstammelingen, 535 eega???s

6.????HermanusTol en Joanna Broeke ??? 10 generaties nakomelingen tot op heden: 1434 directeafstammelingen, 658 eega???s

7.????GerardusWinkels en Willemina Jongesoon ??? 9 generaties nakomelingen tot op heden: 1054directe afstammelingen, 544 eega???s

8.????Gerardus HendrikszHeuvels en Joanna Pietersdr van Stiphout ??? na ????n generatie uitgestorven

9.????Andreas vanNenette en Adriana Bierstraete ??? na ????n ??generatie uitgestorven

Als we debewoners van 8huijse nader beschouwen, dan valt op dat er tussen een aantal vanhen sterke familiebanden waren. Elisabeth Heuvels woonde met haar gezin naastdie van haar broers Petrus en Gerardus. De vrouw van Petrus Heuvels, Maria vanGilst, zou een zus van Joanna van Gilst kunnen zijn, getrouwd met FranciscusTol, maar het bewijs daarvan vergt enig onderzoek. Hermanus Tol en FranciscusTol waren broers. Elisabeth van den Broek en Joanna Broeke zouden zusterskunnen zijn, maar ook dit moet nog onderzocht worden. De verschillend lijkendespelling van de achternamen zegt niet zo veel. Daar nam men het in die tijdniet zo nauw mee. Een broer van Gerardus Winkels, Johannes, was getrouwd metMagdalena Hendriksdr Heuvels, een zus van Petrus, Elisabeth en GerardusHeuvels.

Het blokjehuizen was zoals gezegd oorspronkelijk bestemd voor seizoenarbeiders. Diekwamen en gingen weer na gedane arbeid, maar de hier genoemde mensen warengetrouwd, kregen kinderen, hadden zich hier duidelijk blijvend gevestigd, eenaanwijzing wellicht dat er sinds de bouw van het blokje een flink aantal jarenverstreken was, en dat de mogelijkheden om hier blijvend te wonen in de loopvan de tijd sterk verbeterd waren.

Omdat we hetbouwjaar van het blokje 8huijse niet kennen, maar aannemend dat het waarschijnlijkgeruime tijd voor 1733 is geweest, kunnen we het aantal daar geboren kinderen mogelijkuitbreiden met:??

Cornelis, 06-06-1718

Pieter,22-05-1720, zonen van Gillerius Cornelisz Waapens en Maria Pietersdr Verbeek

Willem,14-08-1724

Willem,14-07-1726

Elisabeth,02-11-1728, kinderen van Gillerius Cornelisz Waapens en Elisabeth Willemsdr vanden Broek

GerardusWinkels is geboren op 13-03-1712 in het Limburgse Broekhuizenvorst als zoon vanDerick Winkels en Joanna Kerkens. De ouders van Gillerius Waapens, CornelisReijniersz Waapens en Lijsbeth Gileijnsdr Stoffels, kwamen uit Roosendaal.Waarschijnlijk is Gillerius daar geboren. Zijn jongere broer Reijnier is op19-12-1694 in Oude Tonge gedoopt. De gebroeders Hermanus en Franciscus Tolwaren Duitsers. Ze kwamen uit de omgeving van Paderborn.

De huidigeAchthuizenaar die onze site niet kent brengt namen als Heuvels, Bremdonk en Tolvast niet in verband met zijn dorpje, maar de kans dat hij van Petrus Heuvels,Adrianus Bremdonk, Franciscus of Hermanus Tol afstamt, is vrij groot. De naamWinkels komt in Achthuizen en naaste omgeving wel veel voor.

Wie wilweten, of hij van dit toch selecte groepje vroege inwoners van 8huijse afstamt,kan contact met me opnemen: cm.koene@ziggo.nl